Geschiedenis

Voorwoord

Dronckenstege Delft

In 1355 krijgt het gedeelte oostelijk van de Verwersdijk, Burgwal, Brabantse Turfmarkt en Achterom stadsrechten. De stad Delft verdubbelt in oppervlak om de groei en de verdediging goed op te vangen. De verdeling in straten en grachten is grotendeels gebaseerd op een bestaand stelsel van sloten en wegen. De Donkerstraat is aangelegd als achterstraat van de Nieuwe Langedijk en de Harmenkokslaan. De naam straat dateert pas van 11-5-1939. Voor die tijd heette het gewoon Donkersteeg. Dat was de nette naam voor de oudste naam Dronckenstege. Niet zo leuke naam maar wel voor te stellen. In de middeleeuwen mochten de vrouwen in 3 straten zitten om geld te verdienen met het oudste beroep van de wereld. De Dronkensteeg, de Trompetsteeg en de Hopsteeg. Het moeten groezige straatjes zijn geweest. Op de verschillende kaarten uit de 17e eeuw is veel bebouwing te zien. Sloppen en zijstegen gaven toegang tot de achterterreinen en tuinen. Zo is de werkplaats op nr. 10 gebouwd over een steegje dat leidde naar het achterterrein van plateelfabriek de Porseleinen Lampetkan. Aan het eind van de 18e eeuw komt ook Delft in een economische crisis terecht. Er worden veel huizen gesloopt. 1/3de van het totale huizen. De Donkerstraat raakt leeg. In de loop van de 19eeuw besluit de stad tot een herbouw premie. Vrijstelling van de gemeentelijke belastingen voor 10 jaar. De huizen 1 t/m 7 profiteren daar in 1852 ook van. Het was een echte arbeidersstraat. Als je de beroepen leest van de mensen die in deze huizen hebben gewoond dan is dat van werkman aan de Gistfabriek tot boerenknecht. Tijdens de 1e wereldoorlog van 1914-1918 komt er een soldaat terug naar de Donkersteeg. Er wordt een foto gemaakt. Er staan een hoop mensen op. Veel kinderen kijken naar de fotograaf. Een oud bewoner wist nog een aantal mensen te herkennen, zo te zien is op de vergroting van de foto.

In de crisisjaren voor wo2 is er sprake van armoede, veel mensen lopen in de steun. De huisjes zijn klein met grote gezinnen. Toch moet er iemand het beter hebben gehad. Een echte werkman had een vrouw met een echte grote wens. Zij wilde o zo graag een bontjas. De droom van menig vrouw maar voor de arbeidende stand niet weg gelegd. Toch zwoegde de man en spaarde hard. Op een dag kreeg zijn vrouw op haar verjaardag haar o begeerde bontmantel. Trots als een pauw liep zij in haar beste japon en schoenen over de straat. Bewondering zou haar deel zijn. Het werd stil in de steeg. Er was meer te doen. Kinderen aan het eten of naar school, man naar het werk en ook de was moest nodig worden afgemaakt. Geen mens vertoonde zich in de deuropening. De dame werd er verdrietig van. Eindelijk had zij haar droom aan en niemand wilde komen kijken en bewonderen. Lang kon deze teleurstelling niet duren. Verdrietig zocht zij haar woning weer op en vertelde het gebrek aan bewondering. Nooit heeft zij meer haar bontmantel geshowd. Men zegt dat jaren later in de lommerd de restanten nog te vinden waren. Niet gedateerd, niet gesigneerd maar wel heel herkenbaar. Niemand sprak er meer over. De gewone daagse jas had de rol van status over genomen. Het leven in al zijn armoede ging weer zijn eigen gang.

* Eerste foto - Mobilisatie 1ste wereldoorlog 1914-1918

* Tweede foto - Pieter de Ruyter (2015); Bron: Zondagskrant.nl

* Derde foto - donkerstraat 1981; Bron: Delft Archief

Buren deel 1

Geschreven in 2008 door Pieter de Ruyter (†2015)

Als je de straat van nu vergelijkt met dat van 41 jaar geleden vallen er een hoop dingen op. Het was nog echt krotten steeg. Aan de zuidkant loodsjes en pakhuizen met een enkel verwaarloosd huis. Aan de noordkant wat beter. Een rijtje met eendere huizen uit de late 19de eeuw. Ook om mij heen was er veel kapot. Maar er woonden ook mensen in bewoonbare huizen. Niet altijd even groot.

Op nummer 2, waar nu Gerrit en Margot wonen, woonden twee gezinnen. Henk Molenaar, de bekende graficus in het bovenhuis en een dikke mevrouw met een dunne man en een klein kefhondje in het benedenhuis. Voor haar was het ongewoon dat een vrijgezel zelf zijn ramen waste.

Op nummer 4 was de toegang tot de bakkerij van Meer en Schoep. Maandags in het verleden werd de oven opgestookt en vlogen de brandstoffen over de buurt zo de witte was in. Dat was in 1967 al niet meer. Maar wel de overlast van de vrachtwagen die de in Rotterdam gebakken broden en koekjes om 4 uur in de nacht bij de poort bezorgen. De laadklep maakte een rotherrie en ik sliep daar zo ongeveer boven. Briefjes hielpen niet. Na de bakfietsen kwamen de Spijkstalen. Electrowagentjes die in en uit gingen. De Noorder Markthof werd de opvolger. De geur van brood vervangen door vis en goedkope parfum. De huizen waar Jan Bakkeren woont een opslagplaats.

Nummer 8, daar woonde ooit zwarte Lola. Volgens zeggen de eerzame ex van een brandstoffenhandelaar. Met 2 grote zonen bewoonde ze het huisje. Toen de zonen het huis uit gingen voorzag zij in haar onderhoud door mannen te ontvangen. Na haar vertrek stond het huis nog bekent.

Nog meer historie

Beroepen bewoners 1949

Pieter (†2015) kreeg van een ver familie lid een exemplaar van het adresboek van de gemeente Delft 1949 in handen. Hij citeert de namen en de beroepen uit deze gids. Het geeft een goed beeld van de straat in de jaren na de 2de wereld oorlog.

Oneven numers:
1.   Bestaat kennelijk niet(P)
3.   Hogervorst, Mej.Geb.Jansen, D.
5.   Pakhuis.
7/1 Pakhuis
7a.  Pakhuis
9.   Werkplaats
9a.  Toussain. F.J. Opperman.
9b.  Maarse, Wed. geb. Staalen, J.K.van.  Zonder beroep.
9c . Erf
11.
13.
15. Werkplaats.
17. Toen,J.J. Los werkman.
19. Kruk, G. P.A.v.d. Fabrieksarbeider.
21. Onbewoonbaar.
23. Onbewoonbaar(pakhuis)
25  Onbewoonbaar (werkplaats)
27.
29. Kruk.Mej.G.v.d.
31. Koeleman,C.J.
33. Erf.
35. Pakhuis.
37. Slachthuis.
39  Pakhuis.
39a Pakhuis.
41. Mol, A. Aannemer.
43. Erf
43a.Esschoten, T van. Los werkman.
43b.Ramaker, Wed.geb.Bremer, J.J. Zonder beroep.
      -Boon,geb.geb,Ramaker,E
       Netten. Th. Handelaar 2e hands goederen.
45. Halve, B
47/49. Melkcentrale.
51.
51a  Hoogendam,W. Melkhandelaar.
51b. Werkplaats.
53.   Netten,wed, geb.Vonk,A. Zonder beroep.
        Netten, Th. Koopman.
55.
57.
59.
61. Reijken, S. Th.v.d.. Zonder beroep.
63. Kool, J.C.  Fabrieksarbeider.
65 Werkplaats.
67. Nie,Wed.de.geb.Dukkers,C.H.J.
 

Even numers: 
2.Pakhuis.
2a.Straver, N. Fabrieksarbeider.
-          Wees.Mej.G.C. van der
2b. Clippeleirde, J.J. Chauffeur.
2c. Bakkerij
4.
6.
8.  Voogt,C.F. Broodbakker.
-    Dijk,G.van. Tuinder,
10. Onbewoonbaar.
12. Pakhuis
14. Drift, Th.P.J. v.d. Kok.
16. Kraaij,H.M.v.d. Broodbakker.
18. Hagen, J,van. Kistenmaker.
20.Toussain, C.J. Opperman.
22. Slootmans, J.F. Koperslager-fitter.
      -     Hofstraeten, J. Metaalbewerker.
24. Toussain, J.C. Huidenzouter.
26  Gorissen, P.L. Fabrieksarbeider.
28. Meeuwis, J.P.M. Grondwerker.
30. Jansen,J.C. Los werkman.
32. Boomkens. J.M.H. Artist.
34. Beyersbergen van Henegouwen, J.H.P.A. Metselaar.
36. Ruijgrok, J.F.A. Expediteur.
38. Lemmers,C. Los werkman.
40. Wagtman, J.C. Koopman.
      -     Wagtman, H. Fabrieksarbeider
42. Smits, J.F. Schoenmaker
  -   Vermeulen,P.A.J. Straatmaker
44. Roodenburg,A.C. Arbeider
      -    Roodenburg, L.C. Metaaldraaier.
46. Smit, A.P. Metaaldraaier.
48, Buijing, L.J. Tuindersknecht
50. Woudt,B.J. van ‘t. Fabrieksarbeider.
52. Huijnen, J.B.H. Fabrieksarbeider.
54. Hartgens,A.H. Gemeente werkman.
56, Schrumpf, D. Bankwerker.
58. Bertram, D. Boekhouder.
60. Peterse,J.W. Zonder.

Buren deel 2

Geschreven in 2009 door Pieter de Ruyter (2015) 

Nummer 10. Een kapot huis zonder toegang. Pakhuis geworden. Het hoorde bij het complex van van de Meer en Schoep. Geen deur zat er in de gevel. Ik hoorde het verhaal dat bij een inval van de arbeidsinspectie de mannen verdwenen. Niet terug te vinden in de wirwar van binnenplaatsen en plaatsjes. Op de verrotte zolder stonden de flessen smaak- en geurstoffen in natte en verdroogde vorm. Nummer 12. Een leegstaand pakhuis dat ooit van de Amsterdamse huidenhandel was geweest. Het zout zit nog in de muren. Aannemer van Mierlo sloopte de 19de-eeuwse trapgevel, evenals de rest van de huizen tot aan het huis van Jan en Margreet.

Nummer 1. Pakhuisje dat ooit een woning was waar Casper met zijn moeder woonde en na haar overlijden alleen. Karlas de bloemenman had op de binnen plaats er zijn potten en pannen achter gelaten. Schoorsteenveger ’s-Gravenmade gebruikte het pakhuis voor opslag van gekko’s en andere spullen.

Nummer 5-7.Ook huisjes geweest. 2 nog wel. In 1935 buiten gebruik gekomen waarna er een uierboord kokerij in kwam. De haken waar de uiers aanhingen zitten nog aan de balken. Later kwam er een autowerkplaats in. Op de wrakke zolder lagen de motoren. Jan Hoekstra volgde hem op en maakte er en werkplaats van voor decoraties. Ik volgde Jan op.

Nummer 7a. IJswafeltjes fabriek de Ster. Menig kind uit de straat en de buurt kocht er kruimels. Ik ook. Niet te vreten zo droog. Een brand maakte een einde aan het bedrijf. De firma verhuisde en de broers verbouwde het tot een woning met zwembad in het achterhuis. Toen de grond ver was uitgegraven knikte de buitenmuren waarop Ed van nummer 9a adviseerde de boel maar te stoppen. Het werd geen ontvang huis met luxe voorzieningen maar een ordentelijke woning in een voormalige stadsboerderij.

 

Pieter heeft meer geschreven en brengt de stadsgeschiedenis tot leven, zie: Delfia Batavorum - Delftse verhalen

Mochten andere bewoners nog een stuk geschiedenis weten te beschrijven van andere woningen of oud bewoners, stuur deze dan naar de webmaster.